Screening
Screening is een selectiemethode om te beslissen wie doorverwezen wordt voor verder onderzoek. Aan de hand van een eenvoudig doch valide instrument (enkele voorbeelden hiervan zijn de SEV, AVL, CBCL, TRF of YSR) wordt getracht de kinderen met risico op ADHD voldoende selectief en sensitief te kunnen aanduiden9 .
Screeningsvragenlijsten op zich volstaan niet om een diagnose te stellen.
Indien de werkhypothese ADHD na screening niet weerhouden wordt betekent dit niet noodzakelijk dat er niets moet of kan gebeuren om een kind te helpen.
Alle kinderen tussen 4 en 18 jaar die symptomen van onaandachtigheid, hyperactiviteit of impulsiviteit vertonen en schoolse of gedragsmatige problemen ervaren, zouden gescreend moeten worden voor ADHD.1
De (inter)nationale richtlijnen voor diagnostiek en behandeling raden een universele screening van ADHD af omdat dit zou leiden tot te veel vals positieve verwijzingen.2
Wel wordt verwacht dat leerkrachten en eerstelijnshulpverleners in staat zijn om via gerichte screening de juiste kinderen te selecteren voor verder onderzoek7. Binnen de eerstelijnszorg zou er volgens de (inter)nationale richtlijnen geen diagnose gesteld1 noch medicamenteuze behandeling opgestart mogen worden.2,3
De
diagnostiek moet multidisciplinair uitgevoerd worden met een specialisatie in
ADHD (arts & psycholoog/orthopedagoog) volgens de kwaliteitseisen zoals
voorzien in de richtlijnen. Professionals worden daarbij geacht hun expertise
zelf deontologisch in te schatten.
In deze fase is het belangrijk om signalen (aspecifieke signalen en specifieke signalen) te herkennen die kunnen wijzen op ADHD, maar mogelijk ook op andere aandoeningen die gelijkaardige symptomen kunnen veroorzaken10 . De bedoeling is om gedrag zuiver te beschrijven zoals het zich voordoet zonder te snel te interpreteren en te labelen.
De signalen van ADHD zijn divers en fluctueren afhankelijk van leeftijd, geslacht en de situatie. Verscheidene psychische, psychiatrische en lichamelijke aandoeningen kunnen als ADHD worden aanzien. ADHD-kenmerken zijn vanaf 6 jaar betrouwbaar te onderscheiden van de normale ontwikkeling7,8.
Alleen als de signalen van aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsiviteit ernstig zijn, meer dan zes maanden aanhouden en in verschillende omgevingen impact hebben op het functioneren, kan men ADHD vermoeden.3
De ADHD diagnose en het opstarten van een behandeling gebeuren idealiter via een specifieke evaluatie door een deskundige of deskundigenteam in de tweede of derde lijn3,6,10. Bij doorverwijzing naar de gespecialiseerde tweedelijnszorg wordt de huisarts best op de hoogte gesteld, sterker nog, een samenwerking strekt tot de aanbeveling.8