Geïnformeerde beslissing en toestemming
De beslissing om ADHD met medicatie te behandelen wordt in onderling overleg met de jongere en de ouders genomen, rekening houdend met de voorkeuren en achtergrond van de betrokkenen.3,5,10
Zij moeten uiteraard eerst voldoende informatie krijgen zodat ze een “geïnformeerde toestemming” kunnen geven.
De jongere staat hierbij centraal. Hij/zij zal de medicatie mogelijks gedurende lange tijd (vaak jarenlang) innemen en het is dus belangrijk dat dit een beslissing is waar hij/zij echt achter staat.
Juridisch kan de jongere zelf beslissen (instemmen of weigeren) zodra hij/zij wilsbekwaam wordt geacht. Bij wilsonbekwame jongeren beslissen de ouder(s) (of voogd).
Ideaal is uiteraard dat het een gezamenlijke beslissing kan worden, waarmee iedereen akkoord is. Probeer dit te bereiken via motiverende gespreksvoering.
Stappenplan geïnformeerde toestemming:
- Overloop eerst samen met de ouders en het kind/de jongere de checklijst ‘medicatie starten.’ Zo is het voor iedereen duidelijk of het kind in aanmerking komt of niet.
- Geef vervolgens de ouders en de jongere informatie over de medicatie die gebruikt kan worden bij ADHD en laat ze uitgebreid vragen stellen. Of je dit gesprek samen of apart doet, hangt af van de mate van spanning en controversie die er in het gezin heerst over het eventuele gebruik van medicatie. Als er meer verdeeldheid is, is het soms beter om de uitleg apart te geven.
- De uitleg aan het kind moet uiteraard aangepast zijn aan de ontwikkelingsleeftijd
- Stel eventueel samen een lijst op van mogelijke voor- en nadelen
- Als de jongere en de ouders (of in elk geval diegene die het patiëntenrecht uitoefent) akkoord gaan om behandeling met medicatie te beginnen, overloop je de verschillende opties met de rangorde volgens de richtlijnen.
- Stel de effecten realistisch voor, zodat er ook geen te grote verwachtingen ontstaan.
- Geef ook informatie over mogelijke bijwerkingen. Ga bij jonge kinderen niet teveel in detail, gezien ze nog erg vatbaar zijn voor suggestie. Vraag aan het kind om aan zijn ouders te signaleren wanneer het iets speciaals voelt van de medicatie (zowel positieve als negatieve veranderingen).
- Leg er de nadruk op dat er tijdens de evaluatie en opvolging uitgebreid rekening zal gehouden worden met de mening van het kind, gezien hij/zij de enige is die kan vertellen hoe de medicatie aanvoelt.
- Laat eventueel een geïnformeerde toestemming ondertekenen en/of noteer in elk geval in het dossier dat informatie werd gegeven en toestemming werd verkregen.